enfrdeitptrues
NOCLEGI Gorce i okolice. Noclegi od 20 zł. Aktualna baza noclegowa, kwatery, pokoje, pensjonaty, wille, agroturystyka
 Koninki
 NOCLEGI Poręba Wielka i okolice. Noclegi od 20 zł. Aktualna baza noclegowa, kwatery, pokoje, pensjonaty, wille, agroturystyka
 NOCLEGI Niedźwiedź i okolice. Noclegi od 20 zł. Aktualna baza noclegowa, kwatery, pokoje, pensjonaty, wille, agroturystyka

tanie noclegiPoręba Wielka tanie noclegiPokoje i apartamenty pod Jaworzyną w Koninkach 

banner

Geologia Gorców Gorce to jeden z najciekawszych i unikalnych pod względem geologicznym rejonów polskich Karpat. Decyduje o tym różnorodność utworów i doskonały stopień ich odsłonięcia. Podłoże staje się tu dostępne do bezpośrednich obserwacji na powierzchni, podczas, gdy gdzie indziej jest osiągalne jedynie w głębokich wierceniach. Dlatego odbywają się tu praktyki terenowe i wycieczki dydaktyczne dla studentów geologii z różnych polskich uczelni. Zajeżdżają też studenci z Włoch, Niemiec, Słowacji, Holandii i Szwajcarii. Zainteresowanie geologów tymi górami zaczęło się już z końcem XIX wieku. Tematyka geologiczna dotyczaca róznorodnych problemów geologii Gorców zawarta jest w ponad 150 publikacjach. Gorce odwiedzało wielu geologów zagranicznych nie tylko z krajów europejskich, ale też z Azji i Ameryki. Podsumowania wielostronnych badań geologicznych w Gorcach dokonano w czasie LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, który odbył się w Koninkach w 1992r.
Gorce leżą w Karpatach Zewnętrznych, zwanych fliszowymi. Flisz składa się z rytmicznie ułożonych warstw piaskowców i łupków (występują w obniżeniach i przełęczach), rzadziej piaskowców ze zlepieńcami (tworzą głównie grzbiety górskie), a także mułowców i iłowców. Fliszowi towarzyszą często skały węglanowe: wapienie, margle i dolomity. Wszystkie te skały powstawały na dnie mórz na głębokości od kilkuset do kilku tysięcy metrów z osadów przynoszonych przez tak zwane prądy zawiesinowe. Z prądu zawiesinowego wytrącał się najpierw najgrubszy osad -żwir i gruby piasek, a następnie drobniejszy piasek, muł i w końcu ił. Na dużych głębokościach osady poddane działaniu olbrzymich ciśnień zamieniały się w lite skały. W późniejszych okresach uległy sfałdowaniu, nasuwały się na siebie nawzajem, tworząc tzw. płaszczowiny. Gorce należą do płaszczowiny magurskiej. Seria magurska tworzyła się na stosunkowo dużej przestrzeni czasu, przez około 63 mln lat. Jej najstarsze ogniwo- łupki pstre- osadziły się w górnej kredzie około 94 mln lat temu. Kompleks warstw piaskowców magurskich ma około 2000 m miąższości. Około 9-7 mln lat temu Gorce wraz z całymi Karpatami zostały wydźwignięte z wód oceanu w wyniku ruchów tektonicznych. Kolejne dwa wypiętrzenia miały miejsce: 7-6,5 oraz 4-3,5 mln lat temu. Młody górotwór poddawany był przy tym gwałtownej erozji, co dało początek kształtowaniu się rzeźby terenu. Wydźwignięcia pociągały za sobą głębsze erozyjne rozcięcia przez wody płynące i powstanie V-kształtnych dolin górskich. Do dziś wypiętrzają się niektóre partie Karpat Zewnętrznych Fliszowych i Karpat Centralnych, a na południe od Gorców pogrąża się Kotlina Orawsko-Nowotarska. Stale trwa erozja gór, pogłębianie dolin rzecznych oraz transport materiału skalnego do morza. Na styku Gorców z Beskidem Wyspowym, w okolicy Szczawy i Mszany Dolnej, utworzyły się tzw. okna tektoniczne. Oknem tektonicznym określamy obszar, na którym wskutek zniszczenia nieodpornych warstw skalnych płaszczowiny (np. rejon kompleksów łupkowych) ukazuje się spod niej wychodnia skalna jej podłoża. W oknie tektonicznym Mszany odsłaniają się w ten sposób warstwy krośnieńskie serii okiennej, osadzonej w oligocenie, 38-26 mln lat temu. Na brzegach okna tektonicznego Mszany Dolnej warstwy te są zaburzone i intensywnie zmięte przez nasunięcie płaszczowiny magurskiej. Szarość warstw krośnieńskich urozmaicają występujące tu grube żyły białego kalcytu skupionego w efektownych kryształach. Kontakt tektoniczny między warstwami krośnieńskimi (serii okiennej) i nasuniętą na nie płaszczowiną magurską, zaznacza się występowaniem warstw inoceramowych osadzonych około 70-65 mln lat temu. Są to piaskowce średnio i gruboławicowe, muskowitowe, przeważnie średnioziarniste, poprzekładane zielonawymi, szarymi lub czarnymi łupkami marglistymi. Nazwa tego ogniwa pochodzi od skorup małżów z rodzaju Inoceramus. Charakterystyczną cechą okien tektonicznych jest jednoczesne występowanie na ich obrzeżu najstarszych warstw płaszczowiny (w tym przypadku warstw inoceramowych) z najmłodszą obrzeżoną warstwą skał okiennych- w tym przypadku warstw krośnieńskich. Kontakt tektoniczny omawianych jednostek możemy oglądać w rejonie połączenia potoku Koninka z potokiem Poręba (osiedle Zapały). Dla zobrazowania rozległości okna tektonicznego Mszany należy dodać, że w jego zasięgu znajdują się miejscowości: Mszana Dolna, Niedźwiedź i Poręba Wielka do osiedla Zapały (prócz Koninek i Poręby Górnej). Najstarsze utwory w płaszczowinie magurskiej pochodzą z dolnej i górnej kredy, czyli sprzed 94 mln lat, są to czarne lub zielone plamiste łupki oraz skrzemionkowane piaskowce. Odsłaniają się w lewym brzegu potoku Koninki w rejonie Mościsk, ok. 0,7 km od kościoła w górę doliny (30-50m za domem p. Barutowicz). W łupkach można w tym rejonie zobaczyć konkrecje (skupienia) manganowe o czarnej lub ochrowej barwie, które powstawały na dnie oceanu na głębokości ok. 4-5 tys. metrów i krzemionkowe szkieleciki radiolarii, a także przejawy mineralizacji miedziowej w postaci zielonych nalotów malachitu lub niebieskich azurytu (przy mostku do p. Lupów). Gorce obfitują w skamieniałości, które można oglądać na fragmentach skał znalezionych w potokach, najciekawsze to amonity, otwornice i różnego typu hieroglify organiczne, między innymi ślady działalności krewetek, jeżowców i innych organizmów morskich. W Koninkach -os. Borek, za domkami kempingowymi (ośrodek p. Reginy Zapały) znajduje się dekoracyjne odsłonięcie czerwonych łupków. Na potoku Koninka przy moście na Orkanówkę (żółty szlak) można zaobserwować skały o barwie czarnej jak węgiel:- skały krzemionkowe- tzw. "rogowce", zbudowane wyłącznie z kwarcu,- skrzemionkowane piaskowce, -margle syderytyczne (czarne z rdzawym nalotem, gdyż zawierają węglan żelaza). W Porębie Górnej, nieopodal osiedla Buchole Niżne, w korycie i skarpach brzegowych potoku Poręba, widać porozrywane i plastycznie powyginane ławice piaskowców i łupków. Były one opisywane jako podmorskie osuwiska lecz ostatnio uważa się, że przyczyną zaburzeń w spągowej (dennej) części płaszczowiny magurskiej było ich rozcieranie w trakcie nasuwania na jednostki strefy przedmagurskiej. W górnej części Podobina występują brunatne, skrzemionkowane łupki menilitowe. W brzegu potoku Poręba, za szkołą w Niedźwiedziu jest imponująca -dł 300m, wys. 35m, odkrywka grubo- i średnioławicowych piaskowców z wkładkami ciemnych łupków- pomnik przyrody nieożywionej. Osobliwością jest występująca we wschodniej części Gorców, w nieczynnych kamieniołomach na stokach Wżaru, skała pochodzenia magmowego (subwulkaniczna) –andezyt. Na grzbiecie Wdżaru znajduje się andezytowe gołoborze, a na jednej ze skałek można rozpoznać lokalną ujemną anomalię magnetyczną. Podobna występuje na szczycie Wdżaru. Obie możemy zlokalizować za pomocą kompasu. Po przyłożeniu go do skały, igła magnetyczna wskaże północ w kierunku południowym. Anomalie te powstały z powodu uderzenia pioruna. W Gorcach występują pojedynczo lub w grupach wychodnie skalne różnych kształtów i rozmiarów, zbudowane z gruboławicowych piaskowców i drobnych zlepieńców. Mają one postać ambon, progów czy murów sklanych i baszt. Do najciekawszych w obrębie Gorczańskiego Parku Narodowego należą: Kudłoński Baca, Czubaty Groń i Białe Skały. Największa grupa znajduje się na północnych stokach Kudłonia, wśród nich najokazalszy to Kudłoński Baca, inne można zobaczyć w rejonie Mostownicy, Czoła Turbacza i Obidowca. Skałkom często towarzyszą niewielkie jaskinie rozpadlinowe. Największą jest Zbójecka Jama pod Jaworzyną Kamienicką. W zagłębieniach nisz osuwiskowych usytuowanych jest kilka stawów, np. Pucołowski Stawek-40m dł i 15m szer. (ścieżka edukacyjna „Z Łopusznej do Jankówki”), Zbójecki Plac przy polanie Średniak (na trasie Jaworzyna Kamienicka- Przysłop).
Na stoku Obidowej koło Rdzawki wykonano otwór wiertniczy, który przebił płaszczowinę magurską. Spąg płaszczowiny (dolną powierzchnię) osiągnięto na głębokości około 2700 m, a skały znajdujące się pod nią to jednostka okienna.

Andezyty Wdżaru
Zjawiska zachodzące wewnątrz górotworu wywołały wzrost temperatury i powstanie ogniska magmowego ze stopionych skał. Magma trzykrotnie podnosiła się szczelinami w pobliże powierzchni ziemi, gdzie zastygała tworząc skały andezytowe. Z biegiem czasu erozja zdarła leżące nad nimi warstwy piaskowca i andezyty pojawiły się na powierzchni. Chcąc je zobaczyć na Wdżarze, idziemy z przystanku PKS na przełęczy Snozka w kierunku pomnika. Pagórek, na którym stoi pomnik jest zbudowany z andezytu starszej generacji. W górze Wdżaru (767 m) znajdują się kamieniołomy: "Snozka"-południowy, "Tyłka" - zachodni i "Lisi Łom". W głębokim wcięciu kamieniołomu "Snozka" widać pionowo zapadającą żyłę andezytową w kształcie płyty przecinającą ławice (tzw. dajkę) skał fliszu. Znaleziony tu andezyt jest skałą krystaliczną magmową, subwulkaniczną. Najstarsza intruzja andezytu miała miejsce w środkowym miocenie. Andezyty najmłodszej intruzji były przedmiotem eksploatacji w kamieniołomach Wdżaru. Na grzbiecie Wdżaru znajduje się andezytowe gołoborze, a na jednej ze skałek można rozpoznać lokalną ujemną anomalię magnetyczną. Podobna występuje na szczycie Wdżaru.
Osuwiska
W obrębie fliszu karpackiego często możemy spotkać lokalne osuwiska. W Gorcach występują np. na zboczach potoku Zasadne nad wsią o tej samej nazwie, oraz w dolinie potoku Głębieniec. Osuwiska te powstały dzięki występującym tu łupkom, łagodnie nachylonym. W czasie dłużej trwających opadów, łupki spełniały rolę "smaru", po których obsuwały się całe połacie zboczy.