Gorce to góry stosunkowo mało znane i odwiedzane, można tu jeszcze samotnie pochodzić po szlakach i zakosztować kontaktu z dziką przyrodą.
Gorczański Park Narodowy, który w miejscowości Poręba Wielka ma swoją siedzibę, objął ochroną pozostałości Puszczy Karpackiej, porastającej cały ten obszar kilka wieków temu. Początki turystyki w Gorcach sięgają początku XIX w. Opisywał je i badał Wincenty Pol i Bronisław Gustawicz. Seweryn Goszczyński w swoim "Dzienniku podróży do Tatrów" opisał swoje wrażenia z pobytu w Gorcach. W Gorcach przebiegały akcje utworów Władysława Orkana pochodzącego z Poręby Wielkiej - Koninek. Pisał on: Naprzeciw Tatr, między doliną nowotarską, a wężowatą kotliną Raby, wspięło się gniazdo dzikich Gorców. Od romantycznych Pienin rozdzielał je wartki kamienicki potok, a od spiskiej krainy odgraniczył je bystry Dunajec. Samotnie stoją nad wzgórzami. Kazimierz Sosnowski opublikował przewodnik, a Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wytyczyło pierwsze szlaki i wybudowało pierwsze bazy noclegowe w tajemniczych dotąd Gorcach. Szczególnie popularne stały się Gorce po wybudowaniu schroniska z prawdziwego zdarzenia na Turbaczu. Stały się modne wśród studentów, którzy organizują tutaj rajdy studenckie i mają bazy namiotowe (pod Gorcem i na Lubaniu). Przyciągają też Gorce turystów indywidualnych wspaniałymi panorami widokowymi z gorczańskich polan, ciszą (ruch turystyczny jest tutaj umiarkowany) i dobrze zachowaną przyrodą.
Turystyka: Dla turystyki pieszej wyznaczono 66,5km szlaków turystycznych (14 szlaków turystyki pieszej i 9 spacerowych), dla rowerowej 57,7km (7 szlaków), a dla konnej 58,9km tras (7 szlaków). Te ostatnie przebiegają głównie drogami stokowymi (tzw. "stokówki"). Dla zainteresowanych walorami przyrodniczymi i historycznymi w GPN wyznaczono 9 ścieżek edukacyjno-przyrodniczych 41,6 km (w rejonie Poręby 4) Za wstęp na niektóre ścieżki spacerowe pobierane są opłaty. Ambitniejszych turystów ucieszą znajdujące się przy ważniejszych szlakach estetycznie wykonane i ciekawe merytorycznie tablice z opisem przyrody, historii tych miejsc i panoramami szczytów.
Paralotniarstwo: Doskonałym miejscem, do uprawiania tego sportu jest w Koninkach polana Jaworzyna Porębska oraz w sąsiedniej wiosce Podobin - Spyrkowa Góra i Witów. Miejsca te znają spadolotniarze z całej Polski.
Przyroda: Wielką atrakcją jest występujący w granicach miejscowości Poręba Wielka, rezerwat przyrody im. Władysława Orkana [link] o charakterze pierwotnej puszczy oraz Gorczański Park Narodowy, który w Porębie Wielkiej ma swoją siedzibę. Park obejmuje ochroną pozostałości Puszczy Karpackiej. Lasy zajmują w GPN 95% powierzchni, a 5% to charakterystyczne dla Gorców polany, z których roztaczają się niezapomniane widoki na wszystkie sąsiednie pasma górskie. Zachwycali się nimi turyści już dwa wieki temu. Ze względu na duże kompleksy leśne spotkać tu można wiele rzadkich chronionych zwierząt, wśród nich ssaki: borsuki, wilki, rysie, niedźwiedzie, wydry, nietoperze. Obszar GPN został włączony do sieci "NATURA 2000", gdyż w okolicy gnieździ się wiele rzadkich gatunków ptaków (około 100 gat.), z których najciekawsze to: orzeł przedni, puchacz, bocian czarny i biały, głuszec, cietrzew, dzięcioł czarny i zielony, puszczyk uralski. Symbolem GPN jest salamandra, którą można spotkać najczęściej po opadach deszczu w pobliżu strumieni. Na szczególną uwagę zasługują występujące na terenie GPN rośliny. alpejskie i subalpejskie. Na terenie zabytkowego Parku Wodzickich [link] znajdują się dwa największe wiązy w Polsce : "Łokietka" i "Chłosty", a przy czarnym szlaku z Koniny na Kudłoń rosną jedne z największych jodeł w Polsce o obwodzie ponad 3,5 m.
Narciarstwo: Na stokach Tobołowa w Koninkach utworzono wyciągi narciarskie: 3 talerzykowe i krzesełkowy.
Szałasy: Na uwagę zasługują nierozłącznie związane z tutejszym krajobrazem szałasy. W całym GPN jest ich 46 z czego 12 uznano za zabytkowe. Jedne z ciekawszych i najstarszych znajdują się na polanach Mostownica, Podmostownica, Kopa, Hala Turbacz i Turbaczyk.
Geologia: Gorce to jeden z najciekawszych i unikalnych pod względem geologicznym rejonów polskich Karpat Zewnętrznych, zwanych fliszowymi. Tutejszymi skałami, skamieniałościami interesują się geolodzy z całego świata. Gorce obfitują w występujące pojedyńczo lub w grupach wychodnie skalne, z których najokazalszy to Kudłoński Baca. Skałkom towarzyszą jaskinie rozpadlinowe. Największą jest Zbójecka Jama pod Jaworzyną Kamienicką.
Schroniska PTTK: W Gorcach są trzy schroniska turystyczne PTTK. Znajdują się na szczytach: Turbacz, Stare Wierchy, Maciejowa.
Wody: Gorce są bardzo dobrze nawodnione. Charakteryzują się bardzo dobrze rozwiniętą siecią wodną, na którą składają się liczne potoki, źródła, młaki i wysięki wodne. Stawy są nieliczne. Wszystkie potoki stanowią dorzecze dwóch rzek: Dunajca i Raby. Wzdłuż grzbietu Turbacz – Gorc Kamienicki przebiega dział wodny między zlewniami tych rzek. Największymi potokami, mającymi swoje obszary źródliskowe w Gorcach są Kamienica i Ochotnica. Występują także źródła z wodami mineralnymi, które eksploatowane są w Rabce Zdroju i Szczawie. W wielu miejscach potoki nadają się do kąpieli. W Porębie Wielkiej znajdują się dwa odwierty geotermalnych solanek jodobromowych. Cieplice mają temperaturę około 42° Celsjusza, bardzo wysoką wydajność i działają leczniczo na wiele schorzeń. Aktualnie /2014r./trwają przygotowania do budowy szpitala balneologicznego, hotelu i kompleksu basenów w okolicy odwiertów, które zlokalizowane są w pobliżu budynku Dyrekcji GPN. Pod koniec 2017 r. ukończono budowę szpitala balneologicznego obok Domu Wczasów Dziecięcych.
Obserwatorium astronomiczne na szczycie Suhora: Najwyżej położony obiekt tego typu w Polsce (1000m n.p.m). Za lokalizacją przemawiały: oddalenie od miejscowości, brak w pobliżu zakładów przemysłowych, otoczenie przez kompleksy leśne i wyjątkowa przejrzystość powietrza, należy do światowej sieci 17 obiektów obserwujących ruchy tych samych gwiazd (jedno z dwóch w Europie, drugie tego typu znajduje się we Francji).
Atrakcje (zabytki) 20 najciekawszych miejscowości wokół Gorców:
Chabówka- w 1884r. wybudowano tu linię kolejową; główną atrakcją jest skansen kolejowy (najstarszy eksponat z 1878r.); w okresie letnim kursują tu pociągi „retro”.
Czorsztyn- wieś częściowo zalana po napełnieniu zalewu Czorsztyńskiego (1997r); ruiny zamku- warowni z XIV w.
Dębno- powstało w XIV w., najważniejszy zabytek to drewniany kościół zbudowany bez użycia gwoździ św. Michała Archanioła z XV w., wewnątrz unikatowa polichromia patronowa pokrywająca ściany i strop, krucyfiks z XIV w., w ołtarzu gotycki tryptyk z XV/XVI w., przy kościele liczne rzeźby Józefa Janosa.
Harklowa- wzmiankowana w 1335r. jako osada rycerska, od XVIII w miejscowy dwór należał do Tetmajerów; w 1861r. ur. się tu malarz Włodzimierz Przerwa-Tetmajer; drewniany późnogotycki kościół z XV w. (fragmenty polichromii z 1500r.), wczesnobarokowy kamienny lamus.
Kamienica- w centrum wsi murowany pałac z lat 1830-1840 otoczony parkiem krajobrazowym z rzadkimi gatunkami drzew. Kamienica- potok, najdłuższy w Gorcach- 33 km, w okolicy przysiółka Koszarki (między Rzekami a Szczawą) najpotężniejszy wodospad w Gorcach- „Spad” (ok. 2,2m wys.)- pomnik przyrody nieożywionej.
Kluszkowce- wieś letniskowa; na stokach Wdżaru (767m) nieczynne kamieniołomy andezytu (skała wulkaniczna), na szczycie na dwóch skałkach anomalie magnetyczne (igła kompasu wskazuje południe); na półwyspie Stylchen przy jeziorze powstała w 1998r. oryginalna osada turystyczna: ok. 30 drewnianych budynków i zagród przeniesionych z terenów zalanych przez jezioro; prócz hotelu, restauracji i centrum konferencyjnego, zorganizowano muzeum etnograficzne- dwie zrekonstruowane zagrody chłopskie- Królczyków z Kluszkowiec i Maniów z 1909r. z zachowanym wyposażeniem.
Lubomierz- duża wieś z przysiółkiem Rzeki, gdzie do 1996r. była siedziba GPN, zaczynają się tu ścieżki przyrodnicze: „Dolina Gorcowego Potoku” i „Dolina Kamienicy”; kaplica z XVIII w.; stodoła i dom z XIX w.; Ośrodek folkloru Zagórzan.
Ludźmierz- wieś jest siedzibą najstarszej na Podhalu parafii; w obecnym kościele z XIX w. wielką świętością dla całej góralszczyzny jest drewniana statua M. B. Ludźmierskiej z pocz. XV w., 15 sierpnia- słynne odpusty; dwór Tetmajerów, gdzie ur. się Kazimierz P. Tetmajer (często wspominający wieś w swych utworach, np. „Legenda Tatr”), uległ zniszczeniu, zachował się tylko lamusik z XVIII w.; Podhalański Dom Ludowy im. K. P.- Tetmajera i W. Orkana z 1975r.; w okolicach torfowiska wysokie z reliktową roślinnością.
Łopuszna- wieś letniskowa, gdzie wychował się i jest pochowany ks. Józef Tischner (1931-2000) -wybitny filozof i humanista; w 2004r. otwarto izbę pamięci ks. Tischnera tzw. ”Tischnerówkę”; godny uwagi jest dworek Tetmajerów z ok. 1784r., drewniany kościółek z XV/XVI w. (w ołtarzu gł. tryptyk z 1450r., resztki polichromii z 1500r.), ośrodek zarybieniowy PZW wybudowany jeszcze przed wojną- świetne pstrągi przyrządzane są w restauracji obok.
Mszana Dolna- „stolica” Zagórzan; w neogotyckim kościele cenny obraz zaśnięcia M. Boskiej z pocz. XVI w., przy wejściu kamienna kropielnica z 1698r.; na osiedlu Pańskie jest zbiorowy grób zamordowanych przez Niemców w 1942r. 1100 Żydów.; mieszkał tu etnograf i filolog dr S. Flizak- (1881-1972), rodem z Podobina, założyciel oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.
Nowy Targ- miasto powiatowe; ma dwa zabytkowe kościoły: św. Katarzyny i św. Anny, w XIX wiecznym ratuszu mieści się Muzeum Podhalańskie PTTK; do dziś słynne od kilku wieków są czwartkowe targi.
Ochotnica- Górna i Dolna- najdłuższa wieś w Polsce- 38 km; najstarszy duży szałas pasterski z 1839r., tzw. ”Kurnytowa Koliba”; z Ochotnicy Górnej prowadzi ścieżka przyrodnicza GPN „Dolina Potoku Jaszcze” do miejsca katastrofy amerykańskiego bombowca Liberatora; w 1944r. wieś została opanowana przez partyzantów polskich i sowieckich, stanowiąc tzw. Wolną Republikę Ochotnicką; miejsce „bitwy ochotnickiej” w 1944r.: IV batalion 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK pod dowództwem „Lamparta” (Julian Zapała z Niedźwiedzia) i partyzanci radzieccy pod dw. Iwana Zołotara stoczyli zwycięską walkę z oddziałami niemieckimi, w odwecie Niemcy przeprowadzili pacyfikację wsi, tzw. „krwawa wigilia”, spalili 50 gospodarstw i zabili 56 osób; upamiętnia to pomnik wzniesiony w 1964r. (przedstawia postać zastrzelonej kobiety z dzieckiem- Marii Kawalec); na cmentarzu zbiorowa mogiła ofiar pacyfikacji i grób Tetmajerów, którzy byli właścicielami tutejszego dworu w XVIII w.
Olszówka- z urokliwym przysiółkiem Jasionowem położonym ponad 700m npm; we wsi kuźnia drewniana z poł. XIX w., kaplica z XIX w., Izba Regionalna ze zbiorami etnograficznymi; ur. się tu poetka Antonina Zachara-Wnękowa (1894-1984).
Poręba Wielka: Park Podworski "Wodzickich" [link] z zabudowaniami zaliczanymi do III klasy zabytków, muzeum biograficzne im. Władysława Orkana (jego dom)- "Orkanówka" , pięknie zdobione, stare budynki w stylu zagórzańskim, kapliczki (niektóre ponad 100-letnie): przy "Orkanówce" z 1918 r., w Koninkach na osiedlu Filipy i Kozyry, a w Porębie W. na osiedlu Pode Dworem (przy siedzibie Dyrekcji GPN) dwie prawdopodobnie najstarsze.
Niedźwiedź- wieś z charakterystycznym "rynkiem", na którym stoi pomnik Wł. Orkana,kaplica św. Sebastiana z 1846r., zabytkowe kapliczki na osiedlu Niedźwiedzkich.
Raba Niżna- stylowy, drewniany budynek stacji kolejowej z XIX w. posłużył jako sceneria do kilku filmów np. „Przygody dobrego wojaka Szwejka”; dwór Chomontowskich z 1832r. zaadaptowany został na ośrodek wypoczynkowy „Energetyk”- na jego terenie znajduje się ogólnodostępny odkryty basen kąpielowy.
Rabka- uzdrowisko; cenny modrzewiowy kościółek z 1606r., w ołtarzu głównym XVI-wieczny obraz M. B. z Dzieciątkiem, obecnie od 1936r. Muzeum Regionalne im. Wł. Orkana (największa w Polsce kolekcja świątków); wiekowe lipy otaczające świątynię posadzono prawdopodobnie w 1637r.; na starym cmentarzu XIX- wieczna kaplica cmentarna i zbiorowy grób powstańców styczniowych 1863r.; w starej chałupie z 1884r. przy ul. Sądeckiej Muzeum Gorczańskie Jana Fudali- znanego regionalisty, poety, malarza (eksponaty etnograficzne, wystawa współczesnej sztuki góralskiej); działa Teatr Lalek „Rabcio” powstały w 1949r. ze sceną przy ul. Orkana; przy ul. Podhalańskiej park rozrywki- „Rabkoland” i Muzeum Orderu Uśmiechu, w pobliżu zakład garncarski.
Rdzawka- drewniany kościół z 1757r.; „Pocieszna Woda”- źródełko z wodą uważaną za cudowną- wraz z grupą drzew od 1977r. pomnik przyrody, obok żelazny krzyż z 1870r.; z Poręby W. zielony szlak przez Jasionów, Maciejową na Piątkową (714).
Tylmanowa- wieś letniskowa; wg badań archeologicznych istniała tu już osada w neolicie (4500-1700r. pne.); drewniany kościół z lat 1757-1760; klasycystyczny dwór Berskich z 1840r.; w czasie II wojny św. bitwa kampanii wrześniowej, po której Niemcy spalili część wsi.
Waksmund- jedna z najstarszych wsi na Podhalu; silny ośrodek konspiracji w latach 1941-1942, w 1943r. w odwecie spacyfikowany przez Niemców; urodził się tu słynny na całą południową Polskę dowódca podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego Józef Kuraś "Ogień", w 2006r w odsłonięciu jego pomnika w Zakopanem uczestniczył prezydent Lech Kaczyński; we wsi kościół z 1887r, z barokową chrzcielnicą oraz obrazami i ornatami z XVIII w., obok kościoła gminna zapora wodna z elektrownią wybudowana na Dunajcu w 1997r.